Ib_mei_2013_230x285.indd

Bart Van den BeMt is apotheker van de Maar-tensapotheek, de poliklinische apotheek van de Maartenskliniek in nijmegen. de Maar-tensapotheek is de enige openbare apotheek Droge mond in nederland, die in reumatologie, orthopedie en revalidatie gespecialiseerd is. kijk voor meer informatie op www.maartenskliniek.nl.
Vervelende klachten die ook bij reuma kunnen horen Al denk je vaak meteen aan de gewrichten, er zijn meer organen dan Wat kun je doen aan aften?
alleen onze gewrichten betrokken bij reumatische aandoeningen.
Wanneer de aften door geneesmiddelen worden veroorzaakt, kun je samen met de arts bekijken of de medicatie kan worden aangepast. Zo hebben mensen met reumatoïde artritis, het syndroom van Sjögren, Zo kiest de reumatoloog er soms voor om bij mensen met aften de Behçet en lupus erythematodes dikwijls ook last van hun mond. Soms dosering methotrexaat te verlagen. Ook kan de arts er voor kiezen door de ziekte zelf, maar soms ook door geneesmiddelen. Meestal zijn om te kijken of een hogere dosis foliumzuur de klachten vermindert. de klachten mild, maar ze kunnen ook pijnlijk en erg hinderlijk zijn. Zo Foliumzuur wordt doorgaans gebruikt om de kans op leverenzymver- kan een droge en pijnlijke mond het eten lastig maken. Ook kan er hogingen in het bloed te verminderen, het eff ect van foliumzuur op door een gebrek aan speeksel een aanslag in de mond ontstaan. Deze maand gaan we in op klachten van de mond en dan in het bijzonder aften.
Aften zijn lastig te behandelen. Soms vermindert de pijn door op de aft wat pijnstillende gel met lidocaïne aan te brengen. Soms ook Wat zijn aften?
worden aften behandeld met een zalf met corticosteroïden (stofj es Aften zijn pijnlijke zweertjes van het mondslijmvlies. Meestal zijn ze die op prednison lijken). Gebruik dan een speciale zalf die blijft plak- niet zo groot (kleiner dan een halve centimeter). Ze genezen dan ken op het mondslijmvlies (hypromellose zalf ). Alle andere crèmes en binnen één tot twee weken spontaan. Sommige mensen hebben last zalven blijven niet op het mondslijmvlies zitten. De zalf moet drie tot van vaak terugkerende grote en zeer pijnlijke zweren in de mond. Bij vier keer per dag op de aften worden aangebracht. Wees daarnaast negen van de tien mensen die aften hebben, is het onduidelijk hoe voorzichtig met tanden poetsen en fl ossen, zodat je geen wondjes in de aften zijn ontstaan. Bij de andere mensen zijn vaak beschadigingen het mondslijmvlies krijgt. Heel soms wordt een mondspoeling met een van het mondslijmvlies de oorzaak. Die beschadigingen ontstaan door antibioticum (tetracycline) gegeven. Als het niet lukt met een spoeling tandenpoetsen, hard voedsel, een slecht gebit of ingrepen van de of een zalfj e, kunnen tabletjes met prednisolon worden gegeven.
tandarts. Ofschoon ook sigaretten het mondslijmvlies kunnen bescha-digen, lijken grote aften bij rokers juist minder voor te komen. Naast Droge mond
beschadigingen van het mondslijmvlies kunnen ook stress, hormonale Ons speeksel is een fantastisch smeermiddel voor de wangen, tong en factoren, virussen en bacteriën aften veroorzaken. Vermoedelijk spelen lippen, wanneer je spreekt, kauwt en slikt. Maar speeksel doet meer. ook erfelijke factoren een rol. Tot slot kunnen ook geneesmiddelen de Zo zorgt speeksel er ook voor dat het mondslijmvlies niet uitdroogt. boosdoener zijn: zo kunnen ontstekingsremmende pijnstillers (ibupro- Speeksel reinigt de binnenkant van de mond waardoor bacteriën en fen, naproxen, diclofenac) en methotrexaat aften veroorzaken.
schimmels nauwelijks een kans krijgen. Als er te weinig speeksel is, raakt het mondslijmvlies gemakkelijker geïrriteerd door het eten van zuur en/of gekruid voedsel, door het drinken van alcohol of door een slecht zittend kunstgebit. Ook kan in een droge mond vaker tandplak voorkomen, waardoor de kans op gaatjes toeneemt. Helemaal als je geregeld suiker eet. Tot slot is een droge mond gevoeliger voor infec-ties, vooral voor schimmelinfecties. Er zijn heel wat geneesmiddelen die er voor zorgen dat je minder TIPS BIJ EEN DROGE MOND
speeksel maakt. Voorbeelden hiervan zijn bloeddrukverlagende ge- • Spoel de mond regelmatig of drink steeds een klein beetje neesmiddelen, middelen bij hartritmestoornissen en medicijnen zoals antidepressiva, slaap- en plasmiddelen. De medicijnen tasten de speek- • Poets je tanden goed en maak gebruik van fl osdraad. Bezoek selklieren zelf meestal niet aan, maar remmen alleen de speekselafgifte. daarnaast regelmatig de tandarts;• Door ergens op te kauwen en te zuigen gaan de speeksel- Er zijn meer oorzaken van een droge mond dan geneesmiddelen klieren meer speeksel produceren. Kauw/zuig daarom op een alleen. Zo hebben mensen die worden bestraald (bij kanker) in het ijsklontje, een stukje komkommer, kauwgom of een snoepje. hoofd- en halsgebied, dikwijls last van een droge mond. Ook iemand Gebruik bij voorkeur suikervrije kauwgom; die lijdt aan suikerziekte, kan in het begin klagen over dorst en een • Gebruik zo veel mogelijk smeuïg beleg (smeerkaas, roerei, droge mond. In deze gevallen is de klacht tijdelijk. Zodra de ziekte paté, salade, jam of honing). Pap, drinkontbijt en vla gaan is genezen of de suikerziekte is geregeld, verdwijnt de droge mond. waarschijnlijk beter dan brood. Je kunt het brood ook in melk Blijvende monddroogheid komt voor bij mensen die lijden aan het syndroom van Sjögren (chronische ontsteking van de traan- en speek- • Vermijd prikkelende producten zoals kruiden, vruchtensap, frisdranken, alcoholische dranken en erg zoute of scherpe voedingsmiddelen; Wat kun je doen aan een droge mond?
• Gebruik bij een pijnlijke mond geen zure gerechten (dus ook Als de speekselproductie geremd is, is het dikwijls mogelijk om de speekseltoevoer een beetje te stimuleren. Dat kan vooral met voed-
sel waarop je goed moet kauwen, zoals een stevige bruine boterham,
wortels of suikervrije kauwgom. Ga in ieder geval niet op zure snoepjes Speekselvervangers
zuigen. Deze snoepjes vergroten, zeker bij een droge mond, de kans
Als de speekselklieren helemaal niet meer werken, is het te overwegen op gaatjes in het gebit. Bij mensen met een kortdurende, wat lichtere om speekselvervangers te gebruiken. Het eff ect van deze middelen klachten, kan het helpen om licht zuur voedsel te eten zoals fruit of is echter wel beperkt. Speekselvervangers zijn als gel en als spray verkrijgbaar. Een gel wordt vooral ‘s nachts prettig gevonden, een spray is overdag aangenaam. Doorgaans houdt een speekselvervanger de Deze tips werken alleen als de speekselklieren nog een beetje speeksel mond één tot twee uur vochtig. Er zijn grote verschillen tussen speek- kunnen maken. Dit kun je testen door een paar kristalletjes citroenzuur selvervangers. Zo gebruiken fabrikanten meerdere soorten verdikkings- op de tong te leggen of de tongrand met een 2% citroenzuuroplossing middel, die elk andere eigenschappen hebben. Als het ene middel niet te bevochtigen.
voldoende verlichting geeft, is het vaak nuttig een ander product te proberen.
Als kunstspeeksel niets doet, kun je tabletjes met het geneesmiddel pilocaprine overwegen. Pilocarpine stimuleert de werking van de speekselklieren. Het maximale eff ect wordt meestal pas na een tot heb je een droge mond en gebruik je geneesmiddelen? twee maanden bereikt. Mensen die pilopcarpine gebruiken, moeten overleg dan eens met arts of apotheker. Mogelijk kan de vaker plassen en ze transpireren ook meer. medicatie worden aangepast. Maar verander niets aan jouw geneesmiddelgebruik zonder vooraf met de arts te overleggen.

Source: http://www.maartenskliniek.nl/pdf/overig/5398191/Bart_2013-04.pdf