Microsoft word - dossiernl.doc

ZUIVEL WETENSCHAPPELIJK GEZIEN
1. Algemene inleiding: Situatieschets
Vele mensen kunnen geen melk drinken zonder vervelende verteringsproblemen te ervaren. Dit kanveroorzaakt worden door een allergie aan koemelk of door de onmogelijkheid om het primaire suikerin koemelk, lactose, te verteren.
Als iemand tot deze laatste categorie behoort, wordt hij lactose intolerant genoemd.
Buikpijn en diarree na het eten of drinken van voedingsmiddelen die lactose bevatten, zijn 2 van demeest voorkomende problemen voor lactose intolerante mensen.
Ook klachten zoals krampen, darmgassen en faecale incontinentie komen voor.
Al deze symptomen zijn te wijten aan de onmogelijkheid om de lactose in melk en voedsel af tebreken en te resorberen. Dit differentieert lactose intolerantie en koemelkallergie, die meestalveroorzaakt wordt door melkproteïnen.
Jammer genoeg overlappen de symptomen tot op zekere hoogte. De meeste baby’s metkoemelkallergie zullen diarree en slijm in de stoelgang vertonen. Een derde van deze baby’s zal ookdarmgassen, kolieken en buikpijn vertonen. Al deze symptomen kunnen echter ook te wijten zijn aanlactose intolerantie.
Braken is ook een veel voorkomend symptoom van koemelkallergie. Dit is niet het geval bij lactoseintolerantie.
Symptomen van lactose intolerantie worden vaak toegeschreven aan “zenuwen”, “stress”, of bedorvenvoedsel.
Mensen met een milde vorm van de aandoening ervaren mogelijks enkel wat extra gasvorming.
Lactose Intolerantie kan echter een serieus probleem worden wanneer de diagnose niet wordtgesteld.
Ernstige gevallen van personen die overschakelen naar een “zacht, zuivelrijk” dieet om hun verteringte verbeteren, en excessief krampen en diarree ervaren als gevolg hiervan, worden in de literatuurbeschreven.
Mensen vragen zich af waarom zij digestieve problemenervaren na het nuttigen van melk(producten), terwijl hetantwoord vrij simpel is: zij hebben te weinig lactase om hunvertering optimaal te laten verlopen.
Lactose Intolerantie varieert van mens tot mens; alles hangtaf van hoeveel lactase je lichaam produceert.
Als je lactose intolerant wordt bevonden, is een beperkenddieet vaak de eerste keuze.
Alle lactosebronnen worden dan uit het dieet geweerd tot depatiënt symptoomvrij is, daarna wordt de hoeveelheid lactoseuit de voeding opgedreven tot de symptomen terugkeren.
Dit laat toe de individuele tolerantiedrempel te bepalen. Vaak vergt dit wat experimenten, maar het isuiteindelijk de moeite waard, tenzij je wil vastzitten aan een zuivelvrij dieet.
Zuivel voorziet ons lichaam van essentiële nutriënten zoals calcium, vitamine D, Vitamine A, fosfor,magnesium, riboflavine,…Een gevaar van een zuivelvrij dieet is calciumtekort. Dit verdient extra aandacht bij opgroeiendekinderen en vrouwen na de menopauze, wanneer het risico op osteoporose reëel wordt.
Een andere behandelingsvorm is het enzyme dat voor de vertering van lactose zorgt, namelijk lactase,onder de vorm van gelulen aan te brengen.
Deze kunnen alsdusdanig worden ingenomen, of de inhoud kan in vloeibare zuivelproducten wordenvermengd om de lactose voor te verteren.
De inschakeling van lactase onder de vorm van een voedingssupplement kan het leven van de lactoseintolerante patiënt vergemakkelijken, de kwaliteit ervan merkelijk verhogen en het risico opnutriëntentekort verkleinen.
2. Terminologie betreffende Lactose Intolerantie
Lactose
Is het belangrijkste koolhydraat in melkproducten. Het werd ontdekt in 1633 en is een disaccharide
bestaande uit equimolaire hoeveelheden glucose en galactose, aan elkaar gebonden met een
ß(1-4)binding. Deze binding moet verbroken worden om lactose te verteren.
Lactase
Is een enzym (polypeptide), gelocaliseerd in de dunne darm dat lactose hydroliseert tot zijn
bouwstenen, zijnde glucose en galactose, en alsdusdanig de vertering van lactose mogelijk maakt.
Andere benamingen zijn ß-D-Galactosidase en Lactate-Phlorizin-Hydrolase (LPH).
De lactaseactiviteit bij de volwassen mens bedraagt ongeveer 1/10 van deze bij de baby.
Lactase deficiëntie
Is een afgenomen aktiviteit van het lactase-enzym in de dunne darm. Deze werd voor het eerst
gerapporteerd in 1963. Het is een aandoening waar 33% tot 50% van de wereldbevolking mee te
maken heeft.
Lactose maldigestie
Treedt op als resultaat van lactase deficiëntie waardoor lactose niet volledig gehydrolyseerd wordt
noch opgenomen en als dusdanig in het colon terecht komt.
Lactose malabsorptie
Duidt op een fysiologische verstoring van het hydrolyseproces van lactose in galactose en glucose.
Lactose Intolerantie
Omvat de gastro-intestinale symptomen, veroorzaakt door lactose maldigestie.
3. Wat is Lactose Intolerantie?
Lactose intolerantie omvat de klinische symptomen van het niet in staat zijn om
significante hoeveelheden lactose te verteren.
Deze onmogelijkheid tot verteren is het gevolg van een vertraagde synthese van Lactase,
een enzym dat in de dunne darm wordt geproduceerd.
Opdat het lichaam in staat zou zijn lactose op te nemen, moet deze eerst door Lactase wordenafgebroken tot de 2 samenstellende suikers glucose en galactose.
Wanneer er onvoldoende Lactase aanwezig is om de opgenomen hoeveelheid lactose te verwerken,geeft dit aanleiding tot de symptomen die typerend zijn voor deze aandoening: De verklaring voor deze symptomen ligt in het feit dat lactose ongemetaboliseerd in de dikke darm (ofcolon) terechtkomt.
• De lactosemoleculen kunnen daar enerzijds een osmotisch effect uitoefenen, wat resulteert in een stijging van het gehalte natrium en het gehalte water in het colon. Deze gehaltes kunnenoplopen tot het drievoudige van de normale hoeveelheid. Dit geeft aanleiding tot diarree,krampen en flatulentie.
• Anderzijds kunnen deze lactosemoleculen ook gefermenteerd worden door de colonbacteriën, waarbij zich organische zuren (korte keten vetzuren) vormen, alsook gassen (waterstofgas enmethaan) en water. Dit proces geeft aanleiding tot diarree, gasvorming, en een druk in debuik. De excretie van de organische zuren in de stoelgang, geeft deze een azijnachtige geur.
Het waterstofgas komt in de bloedstroom terecht en wordt geëxcreteerd via de longen. Ditfeit is de basis van de Breath Hydrogen Test.
4. Lactose Intolerantie in detail
Lactose Intolerantie is vrij wijdverspreid (33% tot 50% van de wereldbevolking).
Er wordt in elk land melding gemaakt van het verschijnsel.
Hoewel lactose intolerantie zich ook voordoet bij baby’s, is het toch frequenter bij kinderen enadolescenten.
Het meest komt de aandoening echter voor bij volwassenen.
De kwantiteit van de malabsorptie en de klinische manifestatie van symptomen, is individueel sterkverschillend en hangt af van: Normale personen nemen 8% van de verbruikte lactose, niet op.
Lactasedeficiënte personen nemen 50 à 100% van diezelfde hoeveelheid niet op.
Dit heeft als resultaat dat de meeste personen die lactose-intolerant zijn geen symptomen ontwikkelenbij de inname van 1 glas melk ( 12g lactose ) maar als de dosis lactose wordt verhoogt tot 24g (equivalent aan 2 glazen melk ), vertonen reeds 50% van de personen de typische symptomen.
Men onderscheidt verschillende types Lactose Intolerantie: 1. Erfelijk,met vertraagd optreden of primaire deficiëntie: is de meest voorkomende vorm.
ZwartenMediterane volkerenAmerikaanse indianenAziaten 2. Secundaire deficiëntie: resultaat van ziektes die schade berokkenen aan de mucosa van de darm of van operaties die de mucosa reduceren.
Deze vorm is vaak van voorbijgaande aard en hangt af van de onderliggende ethiologie.
Meest voorkomende oorzaak van deze secundaire vorm is acute infectieuse diarree.
Ook de ziekte van Crohn, gluten enteropathie (coeliakie), chronisch alcoholisme, bestraling,malnutritie en geneesmiddelenmisbruik kunnen aan de oorzaak liggen van het optreden vandeze vorm van Lactose Intolerantie.
Bij coeliakie is de schade aan de mucosa beperkt, maar is de aandoening eerder te wijten aaneen sterker vertraagde synthese van het enzym.
3. Aangeboren lactase deficiëntie bij premature baby’s is een “ontwikkelingsprobleem”: Lactaselevels zijn laag tot de 30ste week en lopen op tot 70% van die bij normale baby’s in de35ste tot 38ste week.
4. Aangeboren deficiëntie bij baby’s is uiterst zeldzaam en gekenmerkt door een totale afwezigheid van Lactase. Lactasesupplementatie of soya-gebaseerd dieet zijn imperatief.
5. Lactose Intolerantie: hoe wordt deze vastgesteld?
De diagnose van lactose-intolerantie wordt in eerste instantie gesteld op basis van de gehelemedische en nutritionele geschiedenis van de persoon in kwestie.
Individueel kan de graad van lactasedeficientie variëren alsook de ernst van de symptomen die hieruitvoortvloeien.
Het uitsluiten van lactose-intolerantie bij de diagnose van Irritable Bowel Syndrome, is belangrijkomdat de symptomen van beide nogal gelijklopend zijn.
Lactose Intolerantie mag niet verward worden met melkallergie, een allergie aan proteïne in melk,welke veel voorkomt in de eerste vier levensmaanden van baby’s die flessenvoeding krijgen.
De symptomen van deze allergie zijn diarree, braken, spasmen, huiduitslag en asthma.
Tegengesteld aan lactose intolerantie, komt deze aandoening meest voor tijdens de eerstelevensjaren en neemt daarna af, waarschijnlijk te wijten aan de verdere perfectionering van hetspijsverteringsstelsel en het immuunsysteem.
Tests om Lactose Intolerantie op te sporen
Als screening test voor het opsporen van Lactose Intolerantie wordt een ademtest
(Breath Hydrogen Test) gebruikt waarin de concentratie waterstofgas wordt gemeten, voor en na consumptie van lactose.
Deze test is specifiek en gevoelig en een indirecte indicator van lactase deficiëntie.
De basis van deze test ligt in het feit dat colonbacteriën de lactose omzetten in (onder andere) waterstofgas, dat uiteindelijk via
de uitgeademde lucht wordt uitgescheiden. (Karcher et al,1999 – Hamilton,1998)
Andere tests zijn de Lactose Tolerance Test, waarbij de absorptie van lactose wordt gemonitord aan de hand van de
veranderingen in de bloedglucosewaarden (Peuhkuri et al,2000), en de Stool Acidity Test, gebaseerd op het meten van de
zuurtegraad van de stoelgang(Cherbut et al,1997).
6. Stelt lactose een probleem in ons dagelijks leven?
Lactose komt voor in veel verse zuivelproducten, alsook in niet-zuivelprodukten.
Het wordt aan vele voedingsmiddelen toegevoegd om de textuur te verbeteren en smaak te geven ofom een betere houdbaarheid te verzekeren (vb. gebak).
Lactose absorbeert heel goed smaken, aroma’s en kleurstoffen en wordt ook aangetroffen in bereidevoedingswaren zoals puddings, soepen, pannenkoekenmixes en dergelijke.
De onderstaande tabel geeft een overzicht: PRODUCT LACTOSE (gewicht%)
Melkchocolade
Melk (mens)
Melk (koe)
Afgeroomd
Chocolade
Yoghurt (mager)
Roomijs (14% vet)
Cottage Cheese
Vaste kazen (+8maand)
Pannenkoeken
mogelijk
Instant cacao
mogelijk
mogelijk
Brood en gebak
mogelijk
Medicatie
mogelijk
Dieetpreparaties
mogelijk
Voedingsmiddelen kunnen al dan niet lactose bevatten afhankelijk van de bereidingstechniek. Het label dient
altijd gecheckt te worden.
Omwille van zijn uitstekende tabletvormende eigenschappen, wordt lactose als excipiëns gebruikt induizenden farmaceutische producten.
Het komt voor in 21% van de voorgeschreven medicijnen en in 6% van de producten die vrijverkocht worden.
Hoewel de hoeveelheid lactose per doseereenheid meestal heel erg klein is, kunnen verschillendeeenheidsdosissen per dag, in combinatie met lactose uit de voeding, bij sommige mensen bijdragentot het overschrijden van hun tolerantiedrempel.
Sommige medicijnen hebben een negatieve weerslag op de lactaseactiviteit.
De best gedocumenteerde cases zijn: 1. neomycine, chlortetracycline en chloramphenicol (Faloon et al,1958 – Sharma and Majudhar,1970)2. ranitidine, cimetidine (Gill et al,1990/1)3. colchicine (Hudson and Smith,1986) Medicijnen die een invloed hebben op de gastrointestinale motiliteit, kunnen de absorptie van lactoselogischerwijs verbeteren of verslechten.
Een studie toonde aan dat de verlenging van de transit door loperamide, een verbeterde tolerantievan lactose tot gevolg had (Szilagyi et al,1996).
Producten die deze transit verkorten, zoals metoclopramide en cisapride, zijn stof voor verderestudies.
De huidige stand van zaken laat echter niet toe te stellen dat deze producten een plaats hebben in debehandeling van de symptomen van Lactose Intolerantie.
7. Hoe Lactose Intolerantie behandelen ?
Reductie van het lactosegehalte in het dieet.
De eerste stap bij het onder controle houden van de aandoening is de inname van lactose via hetdagelijkse dieet beperken.
Men dient hierbij te waken over het feit dat eliminatie van melk(producten) uit het dieet,bij sommige patiënten de inname van essentiële nutriënten in gedrang brengt. Speciale aandachthierbij verdient de aanvoer van calcium (groei, osteoporose,…).
Omdat yoghurt bacteriële lactase bevat (deze die levende culturen bevatten), wordt deze over hetalgemeen beter getolereerd en kan een alternatieve bron van calcium zijn. Deze yoghurt heeft echtergeen invloed op de vertering van additionele lactose.
Andere mogelijkheden zijn calciumverrijkte voedingswaren en OTC-supplementen.
Exogene Lactase Een tweede stap is de aanbreng van lactase-enzym.
Lactase-enzym kan gebruikt worden om de lactose in melk voor te verteren of om de lichaamseigenlactase te supplementeren.
Deze producten blijken effectief in het reduceren of elimineren van de symptomen. . De doses dienenindividueel te worden bepaald.
Lactase wordt gecommercialiseerd in gelulen en wordt beschouwd als een voedingssupplement, nietals een medicijn.
Er zijn geen interacties gekend van lactase met geneesmiddelen. Meer nog: ze kunnen samen metlactosehoudende medicijnen worden ingenomen.
Referenties voor dit dossier
Britisch Nutrition Foundation factfile about lactose intolerance, 2000.
National Institutes of Health publication about lactose intolerance - No.98-2751, 1994.
Lactose Intolerance, Ph.D.,R.Ph. W.Steven Pray, US Pharmacist, 1990.
Lactose intolerance, its causes and treatment- Arnott, 1992.
Treatment Of Lactose Intolerance-Janice A.Gaska- American Druggist- Special CE Issue.
Adult-type Lactase Deficiency- L. Tolstoi- Nutrition Today- July 2000.

Source: http://www.revogan.be/nl/downloads/dossiers/lactose_nl.pdf