12-34 het medicijnkastje van nederland.pdf

Maagzuurremmers, plastabletten, bloedverdunners: miljoenen gaan ervan over de toonbank bij de apotheek. Het lijkt soms wel alsof we met z’n allen massaal in de lappenmand zitten. Wat slikken we eigenlijk allemaal? En hoe gezond voelen we ons nu echt? TEKST: MARJOLEIN VAN DER GAAG, ILLUSTRATIE: JANNEKE PETERS.
HET (WEL ERG VOLLE)
MEDICIJNKASTJE
VAN NEDERLAND
Maagzuurremmers, plastabletten, bloedverdunners: miljoenen gaan ervan over de toonbank bij de apotheek. Het lijkt soms wel alsof we met z’n allen massaal in de lappenmand zitten. Wat slikken we eigenlijk allemaal? En hoe gezond voelen we ons nu echt? TEKST: MARJOLEIN VAN DER GAAG, ILLUSTRATIE: JANNEKE PETERS.
dagelijks 109 mensen aan. Niet alles valt te mers uit het basispakket te laten verdwij- liefst 208 miljoen keer een geneesmiddel dat binnen het wettelijk verzekerde pakket levensstijl ermee te maken heeft: roken, met iemands levensstijl te maken hebben. valt. Een stijging van 9 procent ten opzich- ongezond eten en te weinig beweging zijn te van het jaar ervoor, zo blijkt uit cijfers factoren die het risico op hart- en vaatziek- van de Stichting Farmaceutische Kengetal- len (SFK). Kwalen en pijntjes in overvloed Opmerkelijk is dat de eerste plaats in de anderen; alleen chronisch zieken krijgen dus. Vooral hart- en vaatziekten blijken top 25 vorig jaar was weggelegd voor een moeten betalen, zal omeprazol waarschijn- middelen staan meer dan tien verschillen- lijk zakken in de lijst van meest verstrekte de medicijnen die worden gebruikt voor de metoprolol, die 7,2 miljoen keer werd ver- behandeling van patiënten met hartfalen, strekt. Maar de verwachting is dat dit mid- In goede gezondheid
hoog cholesterol. Opmerkelijk? Niet echt. men en hoge bloeddruk – zes jaar lang het We slikken, smeren, inhaleren, spuiten en Hart- en vaatziekten zijn in Nederland al meest gebruikte geneesmiddel in ons land druppelen dus heel wat af. Driekwart van jaren een van de belangrijkste doodsoorza- – dit jaar weer de lijst zal aanvoeren. Er is ken. Volgens de Hartstichting overlijden er haalde vorig jaar bij de apotheek een ▼ welzijnszorg. Als er niets verandert, wordt medicijnen op de markt verkrijgbaar zijn. goed, zo blijkt uit cijfers van het College van de zorg onbetaalbaar, meent de overheid. Zorgverzekeringen (CVZ). Maar ondanks die rol. Iemand van 65 jaar of ouder gebruikt gigantische berg medicijnen die we jaarlijks in ons land drie keer zo veel geneesmidde- slikken – daarbij de paracetamol en hoest- met 1,6 procent. In totaal werd vorig jaar len als gemiddeld. Bovendien zijn mensen drankjes die we gewoon bij de drogist halen voor 5 miljard euro uitgegeven aan genees- niet meegerekend – voelen we ons gezond. of geringste kwaaltje staan patiënten bij heid goed of zelfs zeer goed, aldus het CBS. eisen ze nu dat ze direct worden geholpen. Echt tobben doet ‘slechts’ vier procent. Dit zijn het toch 635.000 Nederlanders die hun gezondheid als slecht of zeer slecht bestem- ter voorkoming van hart- en vaatziekten. pelen. Vaak kampen zij met langdurige aan- doeningen. Rugklachten blijken de grootste de dokter om naar zijn grote teen te laten middelen die behoren tot het basispakket. kijken, dan wil hij vaak dat de arts toch Hoewel de prijzen van veel medicijnen de afgelopen jaren zijn verlaagd, worden er deze veel te hoog blijkt, schrijft de dokter Het afgelopen jaar werd volgens het CBS 90 steeds meer geneesmiddelen verstrekt. Dit niet alleen een recept uit voor de pijnlijke miljard uitgegeven aan gezondheidszorg en komt onder andere doordat er steeds meer 82% V % De kwaal of het middel
Het aantal gebruikers van antidepressiva in Nederland is de afgelopen 15 jaar met maar liefst 230 procent gestegen. Vooral vrouwen voelen zich ongelukkig: van de gebruikers van antidepressiva is tweederde vrouw. Mensen in de leeftijdscategorie 50 tot 55 jaar, zowel vrouwen als mannen, lijken extra gevoelig voor depressies. Zij slikken veelvuldig antidepressiva. Ouderen blijken echter de grote doelgroep te zijn van deze middelen. Veel ouderen zijn somber vanwege hun afnemende gezondheid en gevoelens van eenzaamheid. Toch blijkt uit een landelijk bevolkingsonderzoek, uitgevoerd tussen 1996 en 2009, dat we de afgelopen jaren niet ongeluk- kiger zijn geworden. Het aantal mensen met stemmingsstoornissen is de afgelopen jaren stabiel gebleven. De stijging van het gebruik van anti- depressiva lijkt dus te worden veroorzaakt doordat mensen die niet lekker in hun vel zitten, tegenwoordig eerder hulp zoeken. KUNNEN WE
Tegelijkertijd worden bij de werking van antidepressiva veel vraagtekens gezet. Mede hierom heeft de overheid artsen vorig jaar verzocht alleen nog DAN NET ZO
bij ernstige depressies medicijnen voor te schrijven. Bij lichte depressies GOED OP EEN
zou medicatie niet werken, blijkt ook uit het boek The Emperor’s new drugs van de Amerikaanse psycholoog Irving Kirsch. Hij deed uitgebreid onder- PEPERMUNTJE
zoek naar het gebruik van antidepressiva en concludeerde dat 82 procent niet werkt. En dat mensen dus net zo goed op een pepermuntje kunnen zuigen. De paar pillen die wel werken, hebben zulke zware bijwerkingen (slapeloosheid, afnemen van emoties) dat Kirsch adviseert geen medicijnen te gebruiken en een depressie te behandelen met therapie.
1 Omeprazol maagzuurremmer
2 Metoprolol bètablokker, wordt gebruikt voor de
behandeling van hoge bloeddruk en bepaalde Wisselende contacten
Wie bepaalt wat we slikken? Vroe- 85%
3 Acetylsalicylzuur bloedverdunner
4 Simvastatine cholesterolverlager
5 Metformine wordt gebruikt bij de behandeling
van diabetes mellitus type 2 (suikerziekte) 6 Pantoprazol maagzuurremmer
7 Furosemide plastablet, wordt onder andere
gebruikt bij hartaandoeningen waarbij vocht 8 Hydrochloorthiazide lichte plastablet ter
9 Levothyroxine wordt voorgeschreven bij een
10 Amlodipine wordt gebruikt als bloeddruk-
11 Diclofenac ontstekingsremmende pijnstiller,
12 Calcium met vitamine D kalktablet, voor-
geschreven bij osteoporose (botontkalking) 13 Atorvastatine cholesterolverlager
14 Carbasalaatcalcium bloedverdunner
15 Enalapril zogenoemde ace-remmer,
16 Esomeprazol Maagzuurremmer
17 Isosorbidemononitraat verwijdt de bloed-
vaten, wordt voorgeschreven bij angina pectoris 18 Perindopril wordt gebruikt bij de behandeling
19 Salbutamol luchtwegverwijder, bestemd
voor patiënten met astma, chronische bronchitis UIT EIGEN ZAK
Zorgverzekeringen worden de laatste jaren steeds verder uitgekleed. Het ge- 20 Macrogol laxeermiddel
volg: we betalen meer en meer uit eigen zak. In 2011 verstrekten Nederlandse 21 Bisoprolol bètablokker, wordt voorgeschreven
apotheken voor meer dan 150 miljoen euro aan receptgeneesmiddelen die bij onder andere hoge bloeddruk en hartfalen niet door het basispakket worden gedekt. Dit bedrag is de afgelopen jaren al- 22 Prednisolon sterke ontstekingsremmer
23 Losartan wordt gebruikt voor de behandeling
Voor anticonceptiemiddelen betalen we het meeste uit eigen portemonnee. van hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten Sinds vorig jaar worden middelen die zwangerschap moeten voorkomen, voor 24 Kunsttranen oogdruppels die een
vrouwen vanaf 21 jaar niet langer vergoed in de basisverzekering. Het gevolg: deel van het natuurlijke traanvocht vervangen, in totaal 64 miljoen euro aan anticonceptiemiddelen moeten we zelf betalen. ze worden gebruikt bij klachten tegen droge ogen Slaap- en kalmeringstabletten worden sinds 2010 in de meeste gevallen niet 25 Paroxetine antidepressivum
meer vergoed. Ook dit, bij elkaar opgeteld zo’n 51 miljoen euro, moet nu uit de eigen knip komen. Verder komen geneesmiddelen bij erectiestoornissen * De meest voorgeschreven geneesmiddelen in
nooit in aanmerking voor vergoeding (uitgaven: 20 miljoen euro). Datzelfde Nederland in 2011, verstrekt via de openbare apotheek. geldt voor middelen tegen beginnende kaalheid (uitgaven: 3 miljoen euro).
Bron: stichting farmaceutische kengetallen (sfk) Bloedverdunners
Gebruikers: patiënten die een verhoogde kans
DE RISICO’S
hebben op het vormen van bloed-klonters. Medicijnen zijn er om ons beter te maken, maar helaas kunnen
Werking: zorgen ervoor dat het bloed minder snel veel geneesmiddelen vervelende bijwerkingen hebben.
stolt. Mogelijke bijwerkingen: langer nabloeden bij verwondingen, snel bloeduitstortingen. Bètablokkers
Middelen tegen
Gebruikers: patiënten met hartfalen. Werking: diabetes type 2
zorgen ervoor dat het hartritme vertraagt, de bloed- druk verlaagt en de pompkracht van het hart tijdelijk Plastabletten
vermindert. Het hart krijgt zo meer rust. Mogelijke bijwerkingen: koude handen en voeten, duizeligheid, vermoeidheid, minder zin in sex, erg trage hartslag.
het lichaam verliest extra vocht. Hierdoor Maagzuurremmers
gen: dorst, duizeligheid, hoofdpijn, buik- pijn, diarree, spierkrampen en jicht.
hebben. Werking: verminde-ren de aanmaak van zuur in ACE-remmers
Gebruikers: patiënten met hartfalen.
Werking: de bloedvaten gaan beter
belast. Mogelijke bijwerkingen: lage
bloeddruk, duizeligheid, prikkelhoest.
Cholesterolverlagers
Gebruikers: mensen met een te hoog cholesterol.
Werking: het cholesterolgehalte in het bloed wordt verlaagd, waardoor het risico op een hartziekte afneemt. Een te hoog LDL-cholesterol is LEVENSSTIJL
een risicofactor voor slagaderziekte. Mogelijke bijwerkingen: spierpijn, maag-darmklachten. Het gebeurt zeer regelmatig dat patiënten vanwege ernstige spierpijn moeten stoppen met het slikken van dit medicijn.
MAKEN HEEFT
ZIJN LIMBURGERS GEZONDER?
tegen een hoog cholesterolgehalte extreem ligt het gebruik juist ruim onder het landelijk hoog. Diabetes blijkt verreweg het meeste
gemiddelde. Ook middelen tegen maag-
voor te komen in de grote steden. Rotterdam de kans dat je suikerziekte krijgt groter in problemen worden in het noorden van
is koploper: hier ligt het gebruik van middelen Rotterdam dan in Groningen? Op basis van het land veel vaker afgegeven dan elders. tegen suikerziekte 28 procent boven het lan- de vergelijking van het medicijngebruik per Groningen spant weer de kroon, en ook de delijke gemiddelde. Maar ook in Amsterdam regio blijkt dat er wel degelijk grote verschillen Zuid-Hollandse eilanden springen er hier en Den Haag worden veel diabetesmiddelen negatief uit. In Utrecht daarentegen ligt het percentage verstrekte maagmedicijnen juist In de noordelijke provincies worden relatief Verklaringen voor de verschillen zijn er zeker: gezien veel meer ACE-remmers verstrekt
Cholesterolverlagers en middelen tegen
bepaalde gebieden zijn bijvoorbeeld meer dan het landelijk gemiddelde: in Groningen trombose worden weer veel vaker in het
vergrijsd dan andere en grote steden kampen zuiden van het land gebruikt. Vooral in Zuid- vaak met achterstandswijken die weer hun Limburg ligt de verstrekking van middelen

Source: http://www.marjoleinvandergaag.nl/files/12-34%20Het%20medicijnkastje%20van%20Nederland.pdf